In een ideale relatie blijf je doorgroeien en ontwikkelen. In deze film vertelt drs. drs. Liselotte Visser hoe te weinig zelfrespect en een negatief of verkeerd zelfbeeld deze groei kunnen belemmeren. Zie je angsten, kwellingen en emoties onder ogen, geef toe dat je een partner wil en ben bereid om te veranderen. Zelfreflectie, inlevingsvermogen, betrokkenheid, houden van, communicatie en genot kunnen de kans op succes vergroten!
In een ideale relatie blijf je doorgroeien en ontwikkelen. In onderstaande film vertelt drs. drs. Liselotte Visser hoe te weinig zelfrespect en een negatief of verkeerd zelfbeeld deze groei kunnen belemmeren. Zie je angsten, kwellingen en emoties onder ogen, geef toe dat je een partner wil en ben bereid om te veranderen. Zelfreflectie, inlevingsvermogen, betrokkenheid, houden van, communicatie en genot kunnen de kans op succes vergroten!
De ideale relatie biedt geborgenheid, uitdaging en een samen gevoel. Geborgenheid: Dingen voor elkaar over hebben, dat je ervan op aan kan, trouw, knuffelen, lief, zorgzaam trots zijn op elkaar, sociale vaardigheden en een goede communicatie. Uitdaging: Eigen bezigheden, brede interesse, elkaar de ruimte bieden, samen kunnen lachen en genieten. Samen: Belangstelling voor elkaar, samen leuke dingen ondernemen, gezelligheid, elkaar regelmatig zien. Dat betekent dat je zelf iemand zult moeten zijn waar je van op aankan, iemand die dingen over heeft voor een ander, lief en zorgzaam is, goede sociale vaardigheden heeft, zich voor andere mensen interesseert en eigen activiteiten ontplooit, iemand die zowel alleen als samen leuke dingen onderneemt. Je wilt iemand die graag bij jou is, die het fijn vindt om bij je te zijn. Als je van iemand houdt, wil je dat diegene gelukkig is!
Ik bedoel dus niet, dat jij jezelf zou moeten verloochenen of je anders voor zou moeten doen dan je bent. Integendeel! Ik wil je juist stimuleren om je te ontwikkelen en te groeien. Je ontplooit je talenten, ontwikkelt je vaardigheden en vergroot je mogelijkheden. Als je het goed doet, word je een beter mens en een betere partner. Door te werken aan je persoonlijke ontwikkeling word je meer jezelf, niet minder.
In ieders leven zijn er momenten waarop een romance had kunnen opbloeien. Veel mensen herkennen die momenten niet, of zien hun kansen wel, maar weten niet hoe die op dat moment te benutten. Belemmeringen zitten soms in de omstandigheden, maar vaker nog in je hoofd. In beide gevallen is er iets aan te doen!
Zelfrespect is belangrijk voor je zelfvertrouwen en uit zich op de manier waarop jij met jezelf omgaat. Zelfrespect zit vanbinnen en zegt alles over wat jij jezelf waard vindt. Jezelf verzorgen helpt al veel bij het bouwen van zelfvertrouwen en zelfrespect. Zelfrespect betekent acceptatie van zowel je betere als van je slechtere eigenschappen. Dat betekent niet, dat je jouw slechte eigenschappen niet probeert te verbeteren, maar je accepteert dat je geen perfect mens hoeft te zijn. Goed is goed genoeg. Juist als je voldoende zelfrespect hebt, heb je de kracht en de energie om je minder goede eigenschappen aan te pakken. Dus hoe vreemd het misschien ook klinkt: je kunt jezelf pas ontwikkelen als je jezelf accepteert zoals je bent.
Het tweede punt is zelfbeeld. Het zelfbeeld kan je blokkeren om datgene te bereiken wat je graag wilt. Het gaat hier om je onbewuste drijfveren en je onbewuste zelfbeeld. Dit onbewuste zelfbeeld kan je succes blokkeren, of juist een enorme motiverende kracht zijn! We hebben het hier over jouw onbewuste, diepe innerlijke overtuiging, over wie je bent, wat je kan, wat jouw plaats is binnen je familie en vrienden, jouw relatie met autoriteiten en hoe je om hoort te gaan met basale emoties als angst, boosheid, schaamte, bezorgdheid, schuldgevoel en verlangen.
Je onderliggende overtuigingen en drijfveren bepalen jouw identiteit of zelfbeeld en daarmee jouw keuzes en gedrag. In zijn boek Bright Minds, Poor Grades over hoogbegaafdheid beschrijft Michael Whitley (2001) hoe je het zelfbeeld kan vergelijken met een vliegtuigontwerp. Als een testpiloot het ontwerp test door het vliegtuig uit te dagen dingen te doen waar het niet specifiek voor ontworpen is, zal het vliegtuig schudden en moeilijk te hanteren zijn. Dat kan voor de piloot spannend of zelfs angstig zijn. Zo kan het ook voor jou zijn als je dingen doet waarvan je niet gelooft dat ze bij je horen.
Als jij jezelf ziet als ’de vrolijke vrijgezel’, als iemand die het prima voor elkaar heeft in z’n singlebestaan, zal je onrust voelen zodra iemand te dichtbij komt. Je gaat excuses verzinnen om geen langdurige verbintenis met diegene aan te gaan. Want dat is in strijd met dat deel van je zelfbeeld. Triest in dit (veelvoorkomende) voorbeeld is dat heel veel mensen deze ’mythe van de vrolijke vrijgezel’ voor zichzelf gecreëerd hebben, om zich tegen de pijn en het verdriet van de eenzaamheid te beschermen. En zo wordt de muur die je opbouwde om jezelf te beschermen, de muur die jou gevangenhoudt.
Hoe kun je dit doorbreken? In de eerste plaats wil ik benadrukken dat we allemaal ontwikkelingen doormaken in ons zelfbeeld en in onze identiteit. Dat is normaal, functioneel en prettig. Als je net een kindje hebt gekregen, wordt het gevoel dat je in de eerste plaats vader of moeder bent versterkt. Ga je weer werken, dan wordt je professionele deel van je zelfbeeld versterkt. Als je begrijpt hoe psychologische processen werken, krijg je inzicht in jezelf. Pas dan kun je het positief beïnvloeden. Je krijgt er meer grip op. Als je weinig eigenwaarde hebt, voelt het alsof je de zaken niet onder controle hebt. Zelfrespect komt voort uit zelfbeheersing. Alles wat deze zelfbeheersing aan het wankelen brengt (en vrijheid beperkt), brengt schade toe aan je eigenwaarde. Het ego zal vechten om gehoord te worden. Hij zal dus overdreven reageren op elke situatie. Het ultieme wapen van het ego is woede. Die kan naar buiten of naar binnen gericht zijn. Als het naar binnen gericht is, krijgen we de notoire voetveeg of de depressieve passiviteit.
Identiteit bestaat uit meerdere zelfbeelden die in de meeste gevallen naast elkaar kunnen bestaan en kunnen veranderen. Maar hoe heftiger de emoties zijn die bij een bepaald zelfbeeld horen, hoe langer dat deel van je zelfbeeld al bestaat en hoe meer gedachten, gevoelens, gedrag en gewoontes erbij betrokken zijn, waardoor het des te moeilijker te veranderen is. Dat zie ik terug bij veel mensen die (te) lang ongewenst alleen zijn. Als jouw ’mythe’ sterk is, omdat het alleen zijn of jouw verlangen naar een partner veel emoties bij je oproept, dan is het des te moeilijker om deze muur neer te halen. Zelfs als je zeer gemotiveerd bent.
Je zult dus moeten beginnen met het onder ogen zien van je angsten, kwellingen en andere emoties en durven toe te geven, dat je graag een partner wilt. Sommige mensen schamen zich hiervoor. Dat is onzin. Je hoeft ook niet te beargumenteren waarom je een partner wilt. Dat is ook een stukje van je zelfbeeld dat je aan mag passen. Je bent niet de single die zijn/haar leven zo goed op de rit heeft en alleen een partner wil als die echt wat toevoegt, maar je bent een man of vrouw die nu alleen is, maar in de toekomst graag deel uit wil maken van een duurzaam verband en bereid is daar dingen voor op te geven. Je bent geschapen om samen met iemand door het leven te gaan en hoeft daarvoor alleen nog maar een klik met iemand te krijgen.
We willen allemaal een warme, intieme relatie. Het maakt niet uit of we oud of jong zijn, homo- of heteroseksueel; we zoeken allemaal de ware om ons leven mee te delen. Het probleem is vaak niet dat we onze Prins op het Witte Paard of onze Prinses in het Kasteel nog niet hebben ontmoet, maar dat we onszelf nog niet hebben veranderd in de juiste persoon voor iemand anders.
De eerste stap bij de voorbereiding op het aangaan van een nieuwe relatie is zeker weten dat je het ook echt wilt. Iemand in je leven accepteren betekent bereid zijn een deel van je levensruimte en onafhankelijkheid op te geven, maar dat geldt ook voor je eenzaamheid. Je moet je manier van leven en je routines veranderen of daar in elk geval toe bereid zijn. Je dient bereid te zijn om te delen en compromissen te zoeken. Nisandeh noemt dit ‘uit je comfortzone komen’. Hij benadrukt dat we alleen kunnen bereiken wat we willen bereiken, als we ons doel helder hebben en bereid zijn om te doen wat nodig is om dat doel te bereiken.
Zoals ik al een paar keer heb benadrukt, is het niet de bedoeling dat je helemaal verandert, het is essentieel dat je jezelf blijft. Of beter gezegd: jezelf wordt. De persoon die jij kunt zijn, als je niet belemmerd wordt door angsten, twijfels, gebrek aan vaardigheden of verkeerde gewoonten. Je moet je ontwikkelen in de richting van jouw ‘wezen’, van jouw kern. Want als die tot bloei komt, dan wordt het ook zichtbaar voor anderen en zal jouw droompartner jou herkennen. En zelfs als je geen partner zoekt en er geen behoefte aan hebt om je relatie te verbeteren, is het niet alleen fijn, maar zelfs noodzakelijk om jezelf te ontwikkelen. Als je je eigen geestelijke groei belemmert, zul je steeds meer verpieteren. Vergelijk het maar met de voetjes van de Chinese vrouwen die vroeger werden afgebonden, waardoor ze als volwassen vrouw nauwelijks konden lopen en veel pijn aan hun voeten hadden, voor de rest van hun leven. Belemmeringen in de groei zijn niet gezond. Belemmeringen zijn echter niet altijd even duidelijk herkenbaar. En in dat geval is het handig om te beginnen met het einde: welke situatie heb je voor ogen? Waar wil je heen? Pas als je weet waar je heen wilt, kun je een route uitstippelen.
Waarheen zou die route moeten gaan? Er is de laatste jaren ook veel onderzoek gedaan op het gebied van relatietherapie. Met name de onderzoeken van Sue Johnson en John Gottman hebben nieuwe inzichten opgeleverd over de invloed van emotie op je relatiegeluk. Sue Johnson is de grondlegger van een nieuwe vorm van relatietherapie: Emotional Focused Therapy. Wat maakt deze therapie nieuw? EFT is de enige relatietherapie die zijn grondslag vindt in de attachment theory, de hechtingstheorie van de Britse psychiater John Bowlby (1907-1990). Bowlby stelde dat een veilige hechting tussen moeder en kind cruciaal is voor een gezonde emotionele ontwikkeling van kinderen. Het uitgangspunt van EFT is dat ook volwassenen voor hun psychisch welbevinden baat hebben bij een veilige hechting. Waar kinderen voor koestering, troost en bescherming afhankelijk zijn van hun ouders, zijn volwassenen emotioneel gehecht aan en afhankelijk van hun partner. Dit sluit aan op het onderzoek dat ik hiervoor beschreef. Bowly kijkt daarbij alleen naar de hechting met de moeder, maar in mijn praktijk heb ik gezien dat een slechte hechting met de vader net zo goed voor problemen zorgt.
Volgens Johnson komen de heftige emoties bij relatieproblemen voort uit een oerangst: verlies van emotionele verbondenheid, verlies van het gevoel van je veilige thuishaven, verlies van het gevoel dat je goed bent zoals je bent en dat je partner altijd van je zal blijven houden en je niet in de steek zal laten. Emoties bespringen ons, vooral angst. Als gevolg denken we niet, maar gaan we eisen, aanvallen, ons vastklampen of juist terugtrekken, afsluiten ter bescherming. Voor een duurzame relatie is het dan ook noodzakelijk dat je met je emoties om kunt gaan. Want in elke relatie komt spanning voor. Spanning zorgt ervoor dat we minder goed kunnen nadenken en meer vanuit onze emoties reageren. Als je in het algemeen al moeite hebt met het omgaan met spanning en emotie, dan zal je dat in een intieme relatie zeker opbreken.
John Gottman heeft een fantastisch onderzoek verricht. Fantastisch, omdat hij niet alleen een vragenlijst afnam, maar echtparen ook observeerde en hun lichamelijke reacties met allerlei apparatuur controleerde. En dat maakt zijn onderzoek wetenschappelijk gezien vele malen boeiender. Het onderzoek begon in 1972 en loopt nu (2013) nog steeds. Gottman heeft paren vragenlijsten afgenomen, maar ze ook geïnterviewd over hun gezamenlijke geschiedenis, hun houding ten aanzien van relaties, hun kijk op de relatie van hun ouders. Hij nam ze op video op om te kijken hoe ze hun dagelijkse ervaringen met elkaar bespraken en hoe ze in het weekend met elkaar omgingen. Om hun fysiologische gegevens te krijgen, heeft hij bloeddruk, hartslag, zweetproductie en immuunfunctie gemeten, zodat hij die kon vergelijken met hun uitingen van dat moment. En bovendien heeft hij contact met ze gehouden en is jaarlijks nagegaan hoe het met hun relatie stond. Dit uitgebreide relatieonderzoek heeft hij bij meer dan zevenhonderd paren gedaan! Daarvoor werkte hij samen met verschillende onderzoekscentra en universiteiten. Het resultaat was zijn publicatie De zeven pijlers van een goede relatie, een boek dat ik van harte aanbeveel. Ook in de onderzoeken van Gottman speelde emotie een belangrijke rol. Angst zorgt voor negatieve communicatiepatronen. Deze patronen zorgen voor verwijdering. Zijn eindconclusie is, dat vriendschap de basis is voor een succesvolle relatie. Dat je jezelf kent, maar ook werkelijk weet wat er in de innerlijke wereld van de ander omgaat. Zorgen, dromen, verlangens, ambitie: ken jij jezelf en de ander echt? In een succesvolle relatie wordt actief informatie uitgewisseld. Een goede relatie is emotioneel intelligent, volgens dr. John Gottman.
Uit de onderzoeken die ik aangehaald heb, is een heldere lijst van succesfactoren naar voren gekomen. Die zal ik hieronder toelichten.
Maar of jij die juiste partner zult vinden, zult herkennen en de juiste actie zult ondernemen om daar een relatie mee te kunnen aangaan, opbouwen en onderhouden, hangt vooral af van een keuze: Kies jij ervoor om alles in het werk te stellen om dit voor elkaar te krijgen? Ik heb het hier over jouw drive, jouw streven. Hoe groot is jouw motivatie om een partner te vinden, een relatie aan te gaan en daarbij bepaalde voordelen van het vrijgezellenleven op te geven? Hoe sterk is jouw wens om het leven samen met iemand te delen, beslissingen samen te nemen en een zekere mate van vrijheid in te leveren? Je motivatie bepaalt wat je ervoor overhebt om je doel te bereiken.
In een ideale relatie blijf je doorgroeien en ontwikkelen. In onderstaande film vertelt drs. drs. Liselotte Visser hoe te weinig zelfrespect en een negatief of verkeerd zelfbeeld deze groei kunnen belemmeren. Zie je angsten, kwellingen en emoties onder ogen, geef toe dat je een partner wil en ben bereid om te veranderen. Zelfreflectie, inlevingsvermogen, betrokkenheid, houden van, communicatie en genot kunnen de kans op succes vergroten!
FILM
De ideale relatie biedt geborgenheid, uitdaging en een samen gevoel. Geborgenheid: Dingen voor elkaar over hebben, dat je ervan op aan kan, trouw, knuffelen, lief, zorgzaam trots zijn op elkaar, sociale vaardigheden en een goede communicatie. Uitdaging: Eigen bezigheden, brede interesse, elkaar de ruimte bieden, samen kunnen lachen en genieten. Samen: Belangstelling voor elkaar, samen leuke dingen ondernemen, gezelligheid, elkaar regelmatig zien. Dat betekent dat je zelf iemand zult moeten zijn waar je van op aankan, iemand die dingen over heeft voor een ander, lief en zorgzaam is, goede sociale vaardigheden heeft, zich voor andere mensen interesseert en eigen activiteiten ontplooit, iemand die zowel alleen als samen leuke dingen onderneemt. Je wilt iemand die graag bij jou is, die het fijn vindt om bij je te zijn. Als je van iemand houdt, wil je dat diegene gelukkig is!
Ik bedoel dus niet, dat jij jezelf zou moeten verloochenen of je anders voor zou moeten doen dan je bent. Integendeel! Ik wil je juist stimuleren om je te ontwikkelen en te groeien. Je ontplooit je talenten, ontwikkelt je vaardigheden en vergroot je mogelijkheden. Als je het goed doet, word je een beter mens en een betere partner. Door te werken aan je persoonlijke ontwikkeling word je meer jezelf, niet minder.
In ieders leven zijn er momenten waarop een romance had kunnen opbloeien. Veel mensen herkennen die momenten niet, of zien hun kansen wel, maar weten niet hoe die op dat moment te benutten. Belemmeringen zitten soms in de omstandigheden, maar vaker nog in je hoofd. In beide gevallen is er iets aan te doen!
Zelfrespect is belangrijk voor je zelfvertrouwen en uit zich op de manier waarop jij met jezelf omgaat. Zelfrespect zit vanbinnen en zegt alles over wat jij jezelf waard vindt. Jezelf verzorgen helpt al veel bij het bouwen van zelfvertrouwen en zelfrespect. Zelfrespect betekent acceptatie van zowel je betere als van je slechtere eigenschappen. Dat betekent niet, dat je jouw slechte eigenschappen niet probeert te verbeteren, maar je accepteert dat je geen perfect mens hoeft te zijn. Goed is goed genoeg. Juist als je voldoende zelfrespect hebt, heb je de kracht en de energie om je minder goede eigenschappen aan te pakken. Dus hoe vreemd het misschien ook klinkt: je kunt jezelf pas ontwikkelen als je jezelf accepteert zoals je bent.
Het tweede punt is zelfbeeld. Het zelfbeeld kan je blokkeren om datgene te bereiken wat je graag wilt. Het gaat hier om je onbewuste drijfveren en je onbewuste zelfbeeld. Dit onbewuste zelfbeeld kan je succes blokkeren, of juist een enorme motiverende kracht zijn! We hebben het hier over jouw onbewuste, diepe innerlijke overtuiging, over wie je bent, wat je kan, wat jouw plaats is binnen je familie en vrienden, jouw relatie met autoriteiten en hoe je om hoort te gaan met basale emoties als angst, boosheid, schaamte, bezorgdheid, schuldgevoel en verlangen.
Je onderliggende overtuigingen en drijfveren bepalen jouw identiteit of zelfbeeld en daarmee jouw keuzes en gedrag. In zijn boek Bright Minds, Poor Grades over hoogbegaafdheid beschrijft Michael Whitley (2001) hoe je het zelfbeeld kan vergelijken met een vliegtuigontwerp. Als een testpiloot het ontwerp test door het vliegtuig uit te dagen dingen te doen waar het niet specifiek voor ontworpen is, zal het vliegtuig schudden en moeilijk te hanteren zijn. Dat kan voor de piloot spannend of zelfs angstig zijn. Zo kan het ook voor jou zijn als je dingen doet waarvan je niet gelooft dat ze bij je horen.
Als jij jezelf ziet als ’de vrolijke vrijgezel’, als iemand die het prima voor elkaar heeft in z’n singlebestaan, zal je onrust voelen zodra iemand te dichtbij komt. Je gaat excuses verzinnen om geen langdurige verbintenis met diegene aan te gaan. Want dat is in strijd met dat deel van je zelfbeeld. Triest in dit (veelvoorkomende) voorbeeld is dat heel veel mensen deze ’mythe van de vrolijke vrijgezel’ voor zichzelf gecreëerd hebben, om zich tegen de pijn en het verdriet van de eenzaamheid te beschermen. En zo wordt de muur die je opbouwde om jezelf te beschermen, de muur die jou gevangenhoudt.
Hoe kun je dit doorbreken? In de eerste plaats wil ik benadrukken dat we allemaal ontwikkelingen doormaken in ons zelfbeeld en in onze identiteit. Dat is normaal, functioneel en prettig. Als je net een kindje hebt gekregen, wordt het gevoel dat je in de eerste plaats vader of moeder bent versterkt. Ga je weer werken, dan wordt je professionele deel van je zelfbeeld versterkt. Als je begrijpt hoe psychologische processen werken, krijg je inzicht in jezelf. Pas dan kun je het positief beïnvloeden. Je krijgt er meer grip op. Als je weinig eigenwaarde hebt, voelt het alsof je de zaken niet onder controle hebt. Zelfrespect komt voort uit zelfbeheersing. Alles wat deze zelfbeheersing aan het wankelen brengt (en vrijheid beperkt), brengt schade toe aan je eigenwaarde. Het ego zal vechten om gehoord te worden. Hij zal dus overdreven reageren op elke situatie. Het ultieme wapen van het ego is woede. Die kan naar buiten of naar binnen gericht zijn. Als het naar binnen gericht is, krijgen we de notoire voetveeg of de depressieve passiviteit.
Identiteit bestaat uit meerdere zelfbeelden die in de meeste gevallen naast elkaar kunnen bestaan en kunnen veranderen. Maar hoe heftiger de emoties zijn die bij een bepaald zelfbeeld horen, hoe langer dat deel van je zelfbeeld al bestaat en hoe meer gedachten, gevoelens, gedrag en gewoontes erbij betrokken zijn, waardoor het des te moeilijker te veranderen is. Dat zie ik terug bij veel mensen die (te) lang ongewenst alleen zijn. Als jouw ’mythe’ sterk is, omdat het alleen zijn of jouw verlangen naar een partner veel emoties bij je oproept, dan is het des te moeilijker om deze muur neer te halen. Zelfs als je zeer gemotiveerd bent.
Je zult dus moeten beginnen met het onder ogen zien van je angsten, kwellingen en andere emoties en durven toe te geven, dat je graag een partner wilt. Sommige mensen schamen zich hiervoor. Dat is onzin. Je hoeft ook niet te beargumenteren waarom je een partner wilt. Dat is ook een stukje van je zelfbeeld dat je aan mag passen. Je bent niet de single die zijn/haar leven zo goed op de rit heeft en alleen een partner wil als die echt wat toevoegt, maar je bent een man of vrouw die nu alleen is, maar in de toekomst graag deel uit wil maken van een duurzaam verband en bereid is daar dingen voor op te geven. Je bent geschapen om samen met iemand door het leven te gaan en hoeft daarvoor alleen nog maar een klik met iemand te krijgen.
We willen allemaal een warme, intieme relatie. Het maakt niet uit of we oud of jong zijn, homo- of heteroseksueel; we zoeken allemaal de ware om ons leven mee te delen. Het probleem is vaak niet dat we onze Prins op het Witte Paard of onze Prinses in het Kasteel nog niet hebben ontmoet, maar dat we onszelf nog niet hebben veranderd in de juiste persoon voor iemand anders.
De eerste stap bij de voorbereiding op het aangaan van een nieuwe relatie is zeker weten dat je het ook echt wilt. Iemand in je leven accepteren betekent bereid zijn een deel van je levensruimte en onafhankelijkheid op te geven, maar dat geldt ook voor je eenzaamheid. Je moet je manier van leven en je routines veranderen of daar in elk geval toe bereid zijn. Je dient bereid te zijn om te delen en compromissen te zoeken. Nisandeh noemt dit ‘uit je comfortzone komen’. Hij benadrukt dat we alleen kunnen bereiken wat we willen bereiken, als we ons doel helder hebben en bereid zijn om te doen wat nodig is om dat doel te bereiken.
Zoals ik al een paar keer heb benadrukt, is het niet de bedoeling dat je helemaal verandert, het is essentieel dat je jezelf blijft. Of beter gezegd: jezelf wordt. De persoon die jij kunt zijn, als je niet belemmerd wordt door angsten, twijfels, gebrek aan vaardigheden of verkeerde gewoonten. Je moet je ontwikkelen in de richting van jouw ‘wezen’, van jouw kern. Want als die tot bloei komt, dan wordt het ook zichtbaar voor anderen en zal jouw droompartner jou herkennen. En zelfs als je geen partner zoekt en er geen behoefte aan hebt om je relatie te verbeteren, is het niet alleen fijn, maar zelfs noodzakelijk om jezelf te ontwikkelen. Als je je eigen geestelijke groei belemmert, zul je steeds meer verpieteren. Vergelijk het maar met de voetjes van de Chinese vrouwen die vroeger werden afgebonden, waardoor ze als volwassen vrouw nauwelijks konden lopen en veel pijn aan hun voeten hadden, voor de rest van hun leven. Belemmeringen in de groei zijn niet gezond. Belemmeringen zijn echter niet altijd even duidelijk herkenbaar. En in dat geval is het handig om te beginnen met het einde: welke situatie heb je voor ogen? Waar wil je heen? Pas als je weet waar je heen wilt, kun je een route uitstippelen.
Waarheen zou die route moeten gaan? Er is de laatste jaren ook veel onderzoek gedaan op het gebied van relatietherapie. Met name de onderzoeken van Sue Johnson en John Gottman hebben nieuwe inzichten opgeleverd over de invloed van emotie op je relatiegeluk. Sue Johnson is de grondlegger van een nieuwe vorm van relatietherapie: Emotional Focused Therapy. Wat maakt deze therapie nieuw? EFT is de enige relatietherapie die zijn grondslag vindt in de attachment theory, de hechtingstheorie van de Britse psychiater John Bowlby (1907-1990). Bowlby stelde dat een veilige hechting tussen moeder en kind cruciaal is voor een gezonde emotionele ontwikkeling van kinderen. Het uitgangspunt van EFT is dat ook volwassenen voor hun psychisch welbevinden baat hebben bij een veilige hechting. Waar kinderen voor koestering, troost en bescherming afhankelijk zijn van hun ouders, zijn volwassenen emotioneel gehecht aan en afhankelijk van hun partner. Dit sluit aan op het onderzoek dat ik hiervoor beschreef. Bowly kijkt daarbij alleen naar de hechting met de moeder, maar in mijn praktijk heb ik gezien dat een slechte hechting met de vader net zo goed voor problemen zorgt.
Volgens Johnson komen de heftige emoties bij relatieproblemen voort uit een oerangst: verlies van emotionele verbondenheid, verlies van het gevoel van je veilige thuishaven, verlies van het gevoel dat je goed bent zoals je bent en dat je partner altijd van je zal blijven houden en je niet in de steek zal laten. Emoties bespringen ons, vooral angst. Als gevolg denken we niet, maar gaan we eisen, aanvallen, ons vastklampen of juist terugtrekken, afsluiten ter bescherming. Voor een duurzame relatie is het dan ook noodzakelijk dat je met je emoties om kunt gaan. Want in elke relatie komt spanning voor. Spanning zorgt ervoor dat we minder goed kunnen nadenken en meer vanuit onze emoties reageren. Als je in het algemeen al moeite hebt met het omgaan met spanning en emotie, dan zal je dat in een intieme relatie zeker opbreken.
John Gottman heeft een fantastisch onderzoek verricht. Fantastisch, omdat hij niet alleen een vragenlijst afnam, maar echtparen ook observeerde en hun lichamelijke reacties met allerlei apparatuur controleerde. En dat maakt zijn onderzoek wetenschappelijk gezien vele malen boeiender. Het onderzoek begon in 1972 en loopt nu (2013) nog steeds. Gottman heeft paren vragenlijsten afgenomen, maar ze ook geïnterviewd over hun gezamenlijke geschiedenis, hun houding ten aanzien van relaties, hun kijk op de relatie van hun ouders. Hij nam ze op video op om te kijken hoe ze hun dagelijkse ervaringen met elkaar bespraken en hoe ze in het weekend met elkaar omgingen. Om hun fysiologische gegevens te krijgen, heeft hij bloeddruk, hartslag, zweetproductie en immuunfunctie gemeten, zodat hij die kon vergelijken met hun uitingen van dat moment. En bovendien heeft hij contact met ze gehouden en is jaarlijks nagegaan hoe het met hun relatie stond. Dit uitgebreide relatieonderzoek heeft hij bij meer dan zevenhonderd paren gedaan! Daarvoor werkte hij samen met verschillende onderzoekscentra en universiteiten. Het resultaat was zijn publicatie De zeven pijlers van een goede relatie, een boek dat ik van harte aanbeveel. Ook in de onderzoeken van Gottman speelde emotie een belangrijke rol. Angst zorgt voor negatieve communicatiepatronen. Deze patronen zorgen voor verwijdering. Zijn eindconclusie is, dat vriendschap de basis is voor een succesvolle relatie. Dat je jezelf kent, maar ook werkelijk weet wat er in de innerlijke wereld van de ander omgaat. Zorgen, dromen, verlangens, ambitie: ken jij jezelf en de ander echt? In een succesvolle relatie wordt actief informatie uitgewisseld. Een goede relatie is emotioneel intelligent, volgens dr. John Gottman.
Uit de onderzoeken die ik aangehaald heb, is een heldere lijst van succesfactoren naar voren gekomen. Die zal ik hieronder toelichten.
Maar of jij die juiste partner zult vinden, zult herkennen en de juiste actie zult ondernemen om daar een relatie mee te kunnen aangaan, opbouwen en onderhouden, hangt vooral af van een keuze: Kies jij ervoor om alles in het werk te stellen om dit voor elkaar te krijgen? Ik heb het hier over jouw drive, jouw streven. Hoe groot is jouw motivatie om een partner te vinden, een relatie aan te gaan en daarbij bepaalde voordelen van het vrijgezellenleven op te geven? Hoe sterk is jouw wens om het leven samen met iemand te delen, beslissingen samen te nemen en een zekere mate van vrijheid in te leveren? Je motivatie bepaalt wat je ervoor overhebt om je doel te bereiken.