Hoe je verleden je toekomst bepaalt: de ontwikkeling van een nieuw meetinstrument

Mijn promotie onderzoek naar de slagingskans van partnerzoekenden omvat verschillende aandachtsgebieden zoals hechting, eigenwaarde en persoonlijkheid. Daarbij meten we hechting en eigenwaarde ook op impliciet niveau. De daarvoor benodigde Implicit Association Tests hebben we zelf ontwikkeld. Deze ontwikkeling is een traject apart geweest. Daarover gaat dit blog.

Relatie verleden

Hechtingstijl wordt opgebouwd in de jeugd en gevormd door je ervaringen op school, bij ontluikende liefdes en relatie ervaringen, maar ook in vriendschap. Deze hechtingstijl bepaalt mede hoe iemand denkt, reageert, zich gedraagt en zich voelt in intieme relaties. Voor een deel weet de persoon dit zelf, maar er is ook een deel wat juist op onbewust niveau werkt. En het is dat deel dat juist kan zorgen voor problemen bij het zoeken naar een partner of in een huidige relatie. Dat onbewuste stuk is heel moeilijk grijpbaar. Je kunt met een vragenlijst immers niet ergens achter komen dat iemand zelf niet al weet. Nog afgezien van het feit dat het niet praktisch is om honderden mensen te moeten interviewen, gaat een interview uberhaupt niet diep genoeg. En om die reden hebben we de Implicit Association Test ontwikkeld.

Implicit Association Test

Vooral op het gebied van eigenwaarde zijn er wereldwijd al vele IATs, maar juist de test die voor mijn promotie onderzoek nodig was, het onderzoek naar het verhogen van de slagingskans van partnerzoekenden, is die test er nog niet. In hoeverre bepaalt je verleden je toekomst is de vraag die voor mij centraal staat. En het antwoord op die vraag dan ook wetenschappelijk aantonen! Gehechtheid aan de moeder, vader of een specifieke romantische partner, is het onderwerp van de bestaande IATs op het gebied van hechting. Maar die IATs zijn niet geschikt voor onderzoek naar singles en hun slagingskans bij de zoektocht naar een partner. Bovendien zijn de meeste IATs Engelstalig, terwijl de doelgroep in mijn promotie onderzoek juist Nederlandstalig is. Niet geheel toevallig, want als wetenschapper publiceer je in het Engels. Maar voor mijn onderzoek, voor mijn doelgroep, had ik dus een Nederlandstalige IAT nodig. Een IAT die de impliciete hechting meet met betrekking tot romantische relaties voor volwassenen die op dit moment niet in zo'n relatie zaten. Die IAT moest dus ontwikkeld worden. En dat is niet in een paar maanden gedaan... Gelukkig kon, en kan, ik steunen op een fantastisch team bij de Open Universiteit. De afgelopen jaren heeft professor dr. Jacques van Lankveld al verschillende IATs ontwikkeld en dus kende hij de techniek voor het samenstellen van zo'n test. Geholpen door associate professor Johan Lataster is de inhoud van de schermen bepaald. Mijn steun en toeverlaat, professor dr. Nele Jacobs (hoogleraar op twee universiteiten) is praktisch en persoonlijk betrokken bij alle stappen van mijn promotie traject. En computer programmeur en geweldigie statisticus dr. Ron Pat-el, last-but-not-least, hielp mij bij de verwerking van de resultaten. Hiervoor moest een R-script worden geschreven voordat de resultaten konden worden ingelezen voor de analyses in SPSS. Vereerd voel ik me dat ik mag samenwerken met zulke vakmensen!

Wetenschappelijk onderzoek: de ontwikkeling van de IAT

137 mensen waren betrokken tijdens het vooronderzoek. De fase waarin we ruim een jaar testen met de IAT. Daarvoor nog zijn we meer dan een jaar bezig geweest met het ontwikkelen van de IATs. De verschillende factoren, hoe hangen ze samen? Wat is dan het verband tussen de factoren die met de vragenlijsten gemoeten zijn en de onbewuste processen? Hoe zit het met de invloed van hechting op eigenwaarde, en visa versa? Slechts enkele van de vragen die we hebben onderzocht in de verkennende studies. Al ruim twee jaar ben ik dan bezig om, samen met mijn promotie team van de Open Universiteit, alleen al dit nieuwe meetinstrument te verkrijgen.

Mijn worstelingen: de statistiek

De literatuurstudie was erg leuk en interessant. En ontzettend leerzaam. Toen ik begon had ik het idee dat de artikelen, en dan met name de resultaatsectie, in het Chinees geschreven waren. Samen met een collega/vriendin die relatietherapeut is, maar van oorsprong opgeleid is tot tolk/vertaler Engels, sloot ik me een week op in een huisje in de bergen in Frankrijk om ons helemaal onder te dompelen in deze nieuwe taal: het wetenschappelijke Engels. Samen ontcijferden we de nieuwe termen van het psychologisch onderzoek (nu, enkele jaren later, lees ik dergelijke artikelen gezellig bij het ontbijt…). Het ontwikkelen van het meetinstrument na de literatuurstudie ging ook goed, vooral door de onmisbare hulp van professor Jacques van Lankveld. Maar de statistische analyses na de data verzameling, ja dat was nog wel ‘een dingetje’…Toen ik psychologie studeerde, moesten we tijd reserveren als we op een computer wilden werken om met SPSS data te analyseren. Een correlatie berekenen was al een hele klus. Inmiddels heb je SPSS gewoon op je laptop en ga je met de data spelen. Een correlatie is nog maar het begin van het spel. Door talloze analyses los te laten op je data ga je steeds meer verbanden ontdekken, of juist ontdekken dat de verbanden helemaal niet zo duidelijk zijn als dat het op het eerste gezicht lijkt. Ik durf gerust te stellen dat het zonder de hulp (zowel praktische hulp als morele steun) van professor Nele Jacobs niet gelukt was.

Publicatie

Na het samenstellen en ontwikkelen van de meetinstrumenten en het verzamelen van de data, komt de publicatiefase: in een gerespecteerd wetenschappelijk journaal. Hoewel ik al heel veel geschreven heb, is wetenschappelijk Engels echt weer een klasse apart. Een hele uitdaging op zich. De Open Universiteit biedt hiervoor een online cursus aan, bedoeld voor mensen die al afgestudeerd zijn (drs.) en dan middels een promotie onderzoek en het publiceren van wetenschappelijke artikelen promoveren (dr. worden). Je kunt je wel voorstellen dat deze cursus niet zo gemakkelijk is. Ik heb de beginnerscursus zelfs tweemaal gevolgd, voordat ik de gevorderde ging doen. Maar als je mee wil spelen in de internationale wetenschap, dan moet je dat wetenschappelijk Engels in de vingers hebben. En dan vergt het al mijn concentratie om een dergelijk artikel te schrijven. Ook dat gaat weer in onderdelen: eerst de literatuurstudie, dan de statistische analyses, de uitkomsten en vervolgens koppel je de uitkomsten weer aan de literatuurstudie. Net als bij een scriptie eigenlijk. De scriptie waarmee ik als psycholoog afstudeerde schreef ik in 1991. Daarna ben ik praktiserend psycholoog geworden. En er is op wetenschappelijk gebied in de psychologie zo veel gebeurd in die tussentijd, daar had ik geen idee van. Mensen die ik over mijn onderzoek vertel roepen vaak “Wauw, op je 50e nog een promotie onderzoek, dat is een hele kluif!” en ik zal eerlijk zeggen, dat kan ik bevestigen. Maar tegelijkertijd is het ontzettend stimulerend om die hersenen weer eens te prikkelen, om mezelf uit te dagen. Dat ligt natuurlijk ook aan de materie: de liefde verveelt nooit.

Hoe iemand denkt, voelt, reageert en zich gedraagt in intieme relaties wordt mede bepaald door zijn of haar hechtingstijl. Voor een deel is dat onbewust, juist dat deel kan zorgen voor problemen in een relatie en bij het zoeken van een partner. De daarvoor benodigde Implicit Association Tests heb ik in samenwerking met de Open Universiteit ontwikkeld. Deze ontwikkeling is een apart traject binnen mijn promotie onderzoek naar het verhogen van de slagingskans van partnerzoekenden. Ik wil weten in hoeverre je verleden je toekomst bepaalt. En dat wil ik ook wetenschappelijk aantonen! De ontwikkeling van de IAT hechting voor volwassenen is daarin een belangrijke stap.

Hoe denk jij hierover?

Post Tags relatie single psycholoog wetenschappelijk hechting